ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Από την εποχή που ο άνθρωπος οργάνωσε τις πρώτες κοινωνίες, άρχισε να ενδιαφέρεται για τη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου, οργανώνοντας ανάλογα τη διαδικασία της παραγωγής.
Στην προϊστορική εποχή οι παρεμβάσεις του ανθρώπου είχαν τέτοιο μέγεθος και ένταση ώστε η ισορροπία της φύσης δεν διαταρασσόταν. Με το πέρασμα των αιώνων , όμως, η φύση άρχισε να αποτελεί εμπόδιο στην πορεία του ανθρώπου προς την εξέλιξη και την ανάπτυξη. Έτσι, μετά τη βιομηχανική επανάσταση ( στα χρόνια της οποίας βρίσκεται η ρίζα των σημερινών περιβαλλοντικών προβλημάτων ), η ανθρώπινη επίδραση στο περιβάλλον γίνεται συνεχής και έντονη με αποτέλεσμα να αλλάξει η μορφή του πλανήτη μας και να απειλείται η οικολογική ισορροπία.
Η ένταση της βιομηχανικής δραστηριότητας επηρέασε αρνητικά το περιβάλλον, περιόρισε τους φυσικούς πόρους και δημιούργησε νέα ήθη και συμπεριφορές. Τα τελευταία 30 χρόνια, όμως, η τεράστια ανάπτυξη των αστικών κέντρων, η βιομηχανική ανάπτυξη, οι πολεμικοί εξοπλισμοί, η γενικότερη κρίση των κοινωνικών αξιών ευαισθητοποίησαν την ανθρωπότητα σχετικά με τους κινδύνους που διατρέχει το περιβάλλον.
Ωστόσο, η τεχνολογική πρόοδος στο σύνολό της δε μπορεί να απορριφθεί. Η τεχνολογία δεν αποτελείται μόνο από γνώσεις, τεχνικές και μεθόδους που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν, αλλά και από τη συμπεριφορά τους που σχετίζεται με τη χρήση και εφαρμογή τους. Αυτό λοιπόν που χρειάζεται είναι σύνεση και ορθολογισμός κατά την αξιοποίηση των φυσικών πόρων και τη χρήση των τεχνολογικών μεθόδων.
Τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που συνδέονται με τη βιομηχανική δραστηριότητα και την εξέλιξη της τεχνολογίας, άμεσα ή έμμεσα, είναι :
- Η μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος
- Η όξινη βροχή
- Η ρύπανση της ατμόσφαιρας
- Η καταστροφή των οικοσυστημάτων
- Η αύξηση του όγκου των απορριμμάτων
- Ο ευτροφισμός των νερών
- Η μόλυνση των νερών και οι πετρελαιοκηλίδες
- Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
- Η μείωση της βιοποικιλότητας
- Το φαινόμενο el niño
- Η υπερκατανάλωση του νερού
- Το ενεργειακό πρόβλημα
- Η αισθητική υποβάθμιση του τοπίου
Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά:
- Η μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος
Το όζον στην ατμόσφαιρα
Είναι η λεγόμενη “τρύπα” του όζοντος. Το στρατοσφαιρικό όζον βρίσκεται σε απόσταση 15 – 35 χλμ. πάνω από την επιφάνεια της γης και την προστατεύει από την επικίνδυνη υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Οι πρόσφατες ανθρώπινες δραστηριότητες ( βιομηχανία αφρωδών πλαστικών, ψυκτική βιομηχανία, προωθητικά ορισμένων ουσιών, κλπ. ) προκάλεσαν σοβαρή διατάραξη της ισορροπίας με αποτέλεσμα την λέπτυνση του στρώματος αυτού. Η “τρύπα” του όζοντος είναι μεγαλύτερη πάνω από τις βιομηχανικές χώρες. Οι συνέπειες είναι σοβαρές για την ανθρώπινη υγεία ( καρκίνοι δέρματος, οφθαλμολογικέ παθήσεις, εξασθένηση ανοσοποιητικού συστήματος, κλπ ) καθώς και για τα οικοσυστήματα ( μείωση απόδοσης καλλιεργειών, αναστολή ρυθμού φωτοσύνθεσης, μείωση ανάπτυξης, κλπ ). Τελευταία, με τα μέτρα που είχαν ληφθεί, η κατάσταση είχε σταθεροποιηθεί, πρόσφατες μετρήσεις, όμως, δείχνουν αύξηση της έκτασης της “τρύπας” πάνω από το βόρειο ημισφαίριο.
- Η όξινη βροχή
Η επίδραση της όξινης βροχής στα δάση
Το διοξείδιο του θείου και τα οξείδια του αζώτου μαζί με την ατμοσφαιρική υγρασία σχηματίζουν οξέα τα οποία μπορούν να μεταφερθούν σε μακρινές αποστάσεις με του ανέμους πριν διαλυθούν στο νερό της βροχής ή στο χιόνι και να πέσουν στη γη με τη μορφή της όξινης βροχής. Η όξινη βροχή διαταράσσει τη γονιμότητα και την καρποφορία, αποδυναμώνει τους μηχανισμούς άμυνας των φυτών, μολύνει το νερό που περνά από τους σωλήνες ύδρευσης με βαρέα μέταλλα, προκαλεί καταστροφές στα μνημεία και στα κτίρια, κλπ.
- Η ρύπανση της ατμόσφαιρας
Οι ρυπαντές της ατμόσφαιρας
Ατμοσφαιρική ρύπανση είναι η μεταβολή της σύστασης του ατμοσφαιρικού αέρα[1]. Οι κυριότεροι ρυπαντές του αέρα είναι : τα οξείδια του αζώτου και του θείου, το μονοξείδιο του άνθρακα, οι υδρογονάνθρακες, τα αιωρούμενα στερεά ( σκόνη, τσιμέντο, καπνός, μόλυβδος, γύψος, αμίαντος, κλπ ), το όζον, οι υδρογονάνθρακες, ο μόλυβδος και ο αμίαντος[2].
- Η καταστροφή των οικοσυστημάτων
Οικοσύστημα είναι ένα σύνολο ζωντανών οργανισμών ( ζώων και φυτών ) καθώς και υλικών όπως τα πετρώματα, τα ορυκτά κ.α. τα οποία βρίσκονται σε ισορροπία σε μια περιοχή. Οικοσύστημα μπορεί να είναι μια λίμνη, ένα δάσος, ένα έλος, ένας αγρός, κλπ. Η κατάχρηση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, η αποστράγγιση και αποξήρανση υγροτόπων, η υλοτομία, η βιομηχανίες, το κυνήγι, οι πυρκαγιές, η επέκταση των πόλεων, κλπ υποβαθμίζουν και καταστρέφουν τα οικοσυστήματα.
- Η αύξηση του όγκου των απορριμμάτων
Τα οικιακά, τα αστικά αλλά και τα βιομηχανικά απορρίμματα αποτελούν άριστο υπόστρωμα ανάπτυξης μικροοργανισμών οι οποίοι απειλούν την υγεία του ανθρώπου καθώς μεταφέρονται με τις μύγες, τα κουνούπια, τα ποντίκια, κλπ. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού εφαρμόζεται συνήθως η ταφή των απορριμμάτων, η οποία τελικά δεν αποτελεί λύση. Ιδιαίτερα επικίνδυνα είναι τα απορρίμματα των νοσοκομείων που πρέπει να συλλέγονται χωριστά και να καίγονται σε ειδικούς κλιβάνους. Το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με τη γενικευμένη εφαρμογή της ανακύκλωσης[3] και της επαναχρησιμοποίησης.
- Ο ευτροφισμός των νερών
ευτροφικά νερά
Τα απόβλητα των βιομηχανιών ( κυρίως των βιομηχανιών τροφίμων, των βιομηχανιών λιπασμάτων, των βυρσοδεψείων , των σφαγείων, κλπ ) ρυπαίνουν του υδάτινο περιβάλλον κυρίως με οργανικές ουσίες οι οποίες προσφέρουν άφθονη τροφή στους φυτικούς οργανισμούς. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι φυτικοί οργανισμοί πληθαίνουν και αυξάνουν ραγδαία έτσι ώστε να μειώνεται ή και να εξαφανίζεται το διαλυμένο οξυγόνο. Το φαινόμενο ονομάζεται ευτροφισμός. Οι συνθήκες αυτές προκαλούν τους ομαδικούς θανάτους ψαριών, την εξαφάνιση η τη μετανάστευσή τους, τη μείωση της βιοποικιλότητας, κλπ. Το νερό εμφανίζεται θολό και γκριζοπράσινο με δυσάρεστη οσμή.
- Η μόλυνση των νερών – πετρελαιοκηλίδες
Η συνεχώς αυξανόμενη χρήση των υγρών καυσίμων τα τελευταία χρόνια έχει ως αποτέλεσμα την συνεχή επιβάρυνση των νερών με πετρελαιοειδή. Οι πετρελαιοκηλίδες εξαπλώνονται σε μεγάλη έκταση και γι αυτό προκαλούν μεγάλες καταστροφές. Μερικές από τις συνέπειες είναι η μείωση της διαπερατότητας του φωτός και της διαλυτότητας του οξυγόνου και η αύξηση της θερμοκρασίας με αποτέλεσμα τη δημιουργία ασφυκτικών συνθηκών για τους θαλάσσιους οργανισμούς, ο θάνατος των πτηνών όταν το πετρέλαιο καλύπτει τα φτερά τους (λόγω της θερμομόνωσης που προκαλεί), η μεταφορά τοξικών ουσιών μέσω της τροφικής αλυσίδας στους ανώτερους ζωικούς οργανισμούς.
- Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Φαινόμενο του θερμοκηπίου
Τα αέρια που προέρχονται από τη βιομηχανική δραστηριότητα και τα αυτοκίνητα, δημιουργούν στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας ένα πυκνό στρώμα που επιτρέπει στις ακτίνες του ήλιου να περνούν και να θερμαίνουν την επιφάνεια της γης. Το μεγαλύτερο μέρος όμως της ηλιακής ενέργειας παγιδεύεται κοντά στην επιφάνεια της γης λόγω του πυκνού στρώματος αερίων και αντανακλάται πάλι στην επιφάνεια της γης αυξάνοντας το ποσοστό θερμότητας που εγκλωβίζεται. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας δημιουργώντας συνθήκες θερμοκηπίου. Το φαινόμενο, για το λόγο αυτό, ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αυτό θα έχει ως συνέπεια την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας, την τήξη των πάγων στους πόλους, ξηρασίες σε γόνιμα εδάφη, καταστροφή των καλλιεργειών., υποβάθμιση του εδάφους, κλπ.
- Η μείωση της βιοποικιλότητας
Η βιοποικιλότητα είναι η ποικιλία ζωντανών οργανισμών που φυσιολογικά υπάρχει στη γη. Αποτελεί σημαντικό παράγοντα ισορροπίας της φύσης. Η ρύπανση από τις βιομηχανίες, η έντονη γεωργική δραστηριότητα, η υπεραλίευση, η έλλειψη ζωτικού χώρου για τα είδη, κλπ προκαλούν μαζική εξαφάνιση των φυτικών και ζωικών ειδών. Εδώ το κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων ειδών στη χώρα μας.
- Το φαινόμενο el niño
Σήμερα το φαινόμενο του θερμοκηπίου συνδέεται αλλά και ενισχύεται από το φαινόμενο el niňo. Είναι ένα μετεωρολογικό φαινόμενο που αφορά την εναλλαγή ψυχρών και θερμών περιόδων στις θάλασσες του νότιου Ειρηνικού ωκεανού. Η εναλλαγή αυτή που συμβαίνει κάθε 3 – 6 χρόνια επηρεάζει τη γενικότερη κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Ορισμένες μάλιστα περιόδους οι εναλλαγές αυτές είναι τόσο έντονες που οδηγούν σε μεγαλύτερες μεταβολές στη γενικότερη κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται κλιματικές περίοδοι που χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλες θερμοκρασίες και έντονη ξηρασία ή από πολύ ψυχρούς χειμώνες. Οι παραπάνω συνθήκες δε συμβαίνουν μόνο στην περιοχή του νότιου ειρηνικού αλλά επηρεάζουν και το κλίμα πολλών περιοχών, ακόμα και των εύκρατων ζωνών. Το φαινόμενο πρώτοι παρατήρησαν οι περουβιανοί ψαράδες τον περασμένο αιώνα. Το χειρότερο el niňo μέχρι τώρα παρατηρήθηκε την περίοδο 1997 – 1998.
- Υπερκατανάλωση νερού
Η γη έχει χαρακτηρισθεί ως ο γαλάζιος πλανήτης λόγω του νερού που τον κάνει να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους. Το νερό αποτελεί το κύριο συστατικό για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη μας. Παράλληλα, το νερό βοηθά στη ρύθμιση του κλίματος στον πλανήτη, διαμορφώνει το ανάγλυφο του εδάφους, αποτελεί βασικό παράγοντα για τη γεωργία, κλπ. με λίγα λόγια χωρίς το νερό ζωή δε θα μπορούσε να υπάρξει. Το νερό, παρόλο που είναι ένα κοινό για όλους τους ανθρώπους αγαθό, όλο και περισσότερο σπανίζει. Αυτό οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία επιβάλλει τη χρήση τεραστίων ποσοτήτων νερού καθώς και στη λειψυδρία που μαστίζει τον πλανήτη μας τα τελευταία χρόνια.
- Το ενεργειακό πρόβλημα
Ανεμογεννήτρια
H άνοδος του βιοτικού επιπέδου σήμερα χρειάστηκε μεγάλη παραγωγή ενέργειας που προήλθε από την καύση του άνθρακα και του πετρελαίου. Βέβαια, στις ανεπτυγμένες χώρες ήδη αξιοποιούνται οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας ( ηλιακή, αιολική, γεωθερμική, βιομάζα, υδραυλική, κλπ ). Οι πηγές ενέργειας ( κάρβουνο, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κλπ. ) είναι μη ανανεώσιμες και προβλέπεται να εξαντληθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι βέβαιο, λοιπόν, πως για να αντιμετωπίσουμε την κρίση που μελλοντικά θα συμβεί, θα πρέπει να στραφούμε στην αξιοποίηση των ΑΠΕ ( ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ). Τα πυρηνικά καύσιμα αποτελούν εναλλακτική λύση, όμως είναι και αυτά μη ανανεώσιμα. Επίσης, η χρήση τους κρύβει κινδύνους ενώ το κόστος κατασκευής των πυρηνικών εργοστασίων είναι πολύ υψηλό.
- Αισθητική υποβάθμιση του τοπιου
Οι ανθρώπινες επεμβάσεις στη φύση είναι πολλές και ποικίλες ( οδικά δίκτυα, φράγματα, γέφυρες, λιμάνια, ορυχεία και λατομεία, αστικά κέντρα, κεραίες τηλεπικοινωνιών, κλπ. ). Οι περισσότερες από αυτές γίνονται χωρίς να υπάρχει σεβασμός προς το περιβάλλον και τις ισορροπίες του διαταράσσοντας έτσι την φυσική αρμονία και την ομορφιά του. Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η ραγδαία και ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πόλεων και των μεγάλων αστικών κέντρων εις βάρος του πρασίνου με ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τη ψυχική υγεία των κατοίκων τους.
[1] ο ατμοσφαιρικός αέρας αποτελείται από άζωτο ( 78% ),οξυγόνο ( 21% ), διοξείδιο του άνθρακα ( 0,003% ), ευγενή αέρια ( 0,9% ) και πολλά άλλα στοιχεία και ενώσεις.
[2] ένας ρυπαντής μη χημικός που όμως αποτελεί σοβαρή περιβαλλοντική απειλή για τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων και για τους εργαζόμενους σε βιομηχανίες, συνεργεία, αεροδρόμια, κ.α. είναι ο θόρυβος. Η ηχορύπανση προκαλεί ακουστικές βλάβες, ψυχολογικές εντάσεις και εργατικά ατυχήματα.
[3] Η ανακύκλωση είναι η δυνατότητα να ξαναχρησιμοποιήσουμε υλικά που, ενώ μοιάζουν άχρηστα και θα κατέληγαν στα σκουπίδια, διατηρούν σημαντικό μέρος της αξίας τους και μπορούν να μετατραπούν σε πηγές ενέργειας ή πρώτες ύλες με τη βοήθεια επιστημονικών μεθόδων.
Πηγή: http://schooltec.wordpress.com/
Πηγή: http://schooltec.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου