Τα μοντέλα μονομαχιών σε ΗΠΑ και Ευρώπη
26 Σεπτεμβρίου 1960, debate Κένεντι vs Νίξον
Στην ιστορία των ΗΠΑ, που είναι και η γενέτειρα χώρα των ντιμπέιτ, η πρώτη (μη τηλεοπτική) αναμέτρηση ανιχνεύεται χρονικά στο 1858, όταν ο Αβραάμ Λίνκολν αντιμετώπιζε στο Ιλινόι τον γερουσιαστή Στίβεν Ντάγκλας κερδίζοντάς τον στις εκλογές. Το 1948 αναμετρήθηκαν μέσω ραδιοφώνου οι Τόμας Ντιούι και Χάρολντ Στέισεν και το 1956 οι Αντλαϊ Στίβενσον και Εστες Κεφόβερ. Το τηλεοπτικό ντιμπέιτ αρχίζει το 1960 με την προαναφερθείσα ιστορική τηλεμαχία Κένεντι- Νίξον και έπειτα από μια διακοπή 16 χρόνων επαναλαμβάνεται το 1976 με αντιπάλους τον Δημοκρατικό Τζίμι Κάρτερ και τον Ρεπουμπλικανό Τζέραλντ Φορντ (την παρακολούθησαν 69,7 εκατομμύρια τηλεθεατές), το 1980 αναμετρήθηκαν οι Κάρτερ και Ρόναλντ Ρίγκαν καταγράφο ντας τη μεγαλύτερη τηλεθέαση στα χρονικά (80,6 εκατομμύρια αμερικανοί πολίτες), το 1984 βρέθηκαν αντιμέτωποι οι Ρίγκαν και Γουόλτερ Μοντέιλ εκ μέρους των Δημοκρατικών (67,3 εκατομμύρια τηλεθέαση) και το 1988 ο Ελληνοαμερικανός Μάικλ Δουκάκης εκ μέρους των Δημοκρατικών αντιπαρατέθηκε με τον Ρεπουμπλικανό Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο, από τον οποίο και έχασε τις εκλογές (67,3 εκατ. τηλεθέαση).
Το 1992 για πρώτη φορά στο ντιμπέιτ βρέθηκαν τρεις υποψήφιοι: Μπιλ Κλίντον, Τζορτζ Μπους και ο ανεξάρτητος πολυεκατομμυριούχος Ρος Περό (66,9 εκατομμύρια τηλεθέαση). Ο Κλίντον βγήκε νικητής, ενώ η εικόνα του Μπους να κοιτά το ρολόι του την ώρα που οι αντίπαλοί του απαντούσαν, αλλά και να μην ξέρει πόσο κοστίζει ένα μπουκάλι γάλα, καθόρισε την τηλεοπτική ήττα του, την οποία διαδέχθηκε και η εκλογική.
Το 1996 ο Κλίντον αναμετρήθηκε με τον Ρεπουμπλικανό Μπομπ Ντόουλ ενώπιον 46,1 εκατομμυρίων τηλεθεατών, οι οποίοι στο δεύτερο ντιμπέιτ που είχαν έφτασαν τα 36,3 εκατομμύρια, ενώ το 2000 είχαμε το ντιμπέιτ μεταξύ του Δημοκρατικού Αλ Γκορ και του Μπους του νεότερου με 46,6 εκατομμύρια τηλεθέαση, ενώ ακολούθησαν οι τηλεμαχίες του Μπους με τον Τζον Κέρι το 2004 (62,4 εκατ. τηλεθέαση) και του Τζον Μακ Κέιν με τον Μπαράκ Ομπάμα το 2008 (52,4 εκατ. τηλεθέαση ενώ το δεύτερο ντιμπέιτ έφτασε τα 63,2 εκατ. και το τρίτο τα 56,5 εκατ.). Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ ντιμπέιτ διεξάγονται και μεταξύ των υποψηφίων αντιπροέδρων, ενώ η ευθύνη της διοργάνωσής τους ανήκει στην Επιτροπή για τα Προεδρικά Ντιμπέιτ (Commission on Ρresidential Debates), η οποία δημιουργήθηκε το 1987. Αρχικά τα ντιμπέιτ διοργανώνονταν και μεταδίδονταν από μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα, όπως το ΑΒC, το CΒS και το ΝΒC, ενώ από το 1976 ως το 1984 οργανώθηκαν από την Ενωση Γυναικών Ψηφοφόρων (League of Women Voters).
Κατά το αμερικανικό μοντέλο τηλεμαχίας οι δύο υποψήφιοι στέκονται όρθιοι και απαντούν εναλλάξ στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου-συντονιστή ενώπιον κοινού. Υπήρξαν παλαιότερα και ντιμπέιτ όπου εκτός του συντονιστή υπήρχε και πάνελ δημοσιογράφων από διάφορα μέσα (ηλεκτρονικά και έντυπα). Εχει καθιερωθεί όμως η παρουσία ενός συντονιστή, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει μια ερώτηση αν θεωρεί ότι δεν δόθηκαν επαρκείς απαντήσεις, ενώ στο τέλος της αναμέτρησης διατίθεται στους υποψηφίους ένα δίλεπτο για μια δήλωση.
Η γαλλική εκδοχή
Τα ντιμπέιτ στη Γαλλία χρονολογούνται από το 1974. Αν και η αμερικανική εμπειρία είναι εξ αντικειμένου το πεδίο έμπνευσής τους, οι Γάλλοι καθιέρωσαν το δικό τους μοντέλο, το οποίο χαρακτηρίζεται φυσικά από το γαλλικό ταμπεραμέντο: πιο άμεσοι και ευγενείς, δίχως να αποφεύγουν ωστόσο την ευθεία αντιπαράθεση και τις φορτισμένες εκφράσεις και κινήσεις αλλά πάντα στο πλαίσιο του πολιτικού πολιτισμού, οι γάλλοι πολιτικοί έχει καθιερωθεί να είναι καθισμένοι έχοντας ανάμεσά τους έναν ή δύο συντονιστές-δημοσιογράφους, οι οποίοι συχνά καλούνται να παίξουν ρόλο διαιτητή.
Οι πρώτοι πολιτκοί ηγέτες που βρέθηκαν αντιμέτωποι το 1974 ήταν ο Βαλερί Ζισκάρ ντ΄ Εστέν και ο Φρανσουά Μιτεράν και την πρωτοβουλία για τη διενέργεια του ντιμπέιτ είχε το κρατικό κανάλι ΟRΤF και, όπως υπολογίστηκε, πάνω από το 50% των Γάλλων παρακολούθησε στους δέκτες του τη μεγάλη αναμέτρηση, ενώ οι δυο τους αναμετρήθηκαν και το 1981. Εμειναν στην ιστορία οι φράσεις τους με τον Ζισκάρ ντ΄ Εστέν να αντεπιτίθεται στον σοσιαλιστή υποψήφιο, ο οποίος εξέφραζε την οδύνη του για τα τεράστια οικονομικά προβλήματα των εργαζομένων λέγοντάς του: «Κύριε, δεν έχετε το μονοπώλιο των συναισθημάτων». Αλλά και η ατάκα του Μιτεράν ο οποίος προς το τέλος του ντιμπέιτ είπε στον αντίπαλό του: «Κύριε πρόεδρε, είστε ο άνθρωπος του παρελθόντος». Το 1988 ο σοσιαλιστής πολιτικός βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ζακ Σιράκ. Ηταν η πιο σκληρή αντιπαράθεση που υπήρξε και αντηλλάγησαν βαριές φράσεις.
Το 1995 αντιμέτωποι ήταν ο Σιράκ με τον Λιονέλ Ζοσπέν και η αναμέτρησή τους χαρακτηρίστηκε από την αμοιβαία ευγένεια που επεφύλαξαν ο ένας για τον άλλον. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2002, ο Σιράκ θα αρνηθεί να λάβει μέρος στο ντιμπέιτ έχοντας απέναντί του τον ακροδεξιό Ζαν-Μαρί Λεπέν με αποτέλεσμα να ακυρωθεί η τηλεμαχία. Η πιο πρόσφατη εικόνα είναι από τις αναμετρήσεις του σημερινού προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί και της υποψηφίας των Σοσιαλιστών Σεγκολέν Ρουαγιάλ, με την ηττημένη τελικώς πολιτικό να δέχεται την επίθεση του αντιπάλου της διότι απεκάλεσε «απεχθές αμάλγαμα» την πρότασή του για δημιουργία «υπουργείου Εθνικής Ταυτότητας και Μετανάστευσης» και εκείνη να τον κατηγορεί ενώπιον 23,5 εκατ. τηλεθεατών ότι «δεν είπα ποτέ κάτι τέτοιο» και ότι είναι «ψεύτης και ικανός για όλα»!
Πηγή: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ
Εχει μείνει στην ιστορία των τηλεοπτικών αναμετρήσεων το πρώτο ντιμπέιτ που διεξήχθη το 1960 στις ΗΠΑ μεταξύ του Τζον Κένεντι και του Ρίτσαρντ Νίξον το 1960. Για πρώτη φορά η τηλεοπτική εικόνα των δύο αντιπάλων θα αναμετριόταν με την κρίση της αμερικανικής κοινής γνώμης. Ως και 66,4 εκατομμύρια τηλεθεατές παρακολούθησαν τη «μονομαχία» των δύο προεδρικών υποψηφίων. Το αποτέλεσμα ήταν ο JFΚ να κερδίσει τις εντυπώσεις. Οσοι άκουσαν από το ραδιόφωνο τη συζήτηση είχαν σχηματίσει τη γνώμη ότι νικητής ήταν ο Νίξον. Οσοι όμως στήθηκαν μπροστά στις μαυρόασπρες τηλεοπτικές οθόνες τους είδαν τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών να ιδρώνει, με κακό μακιγιάζ, ωχρό από μια πρόσφατη γρίπη, ντυμένο στα γκρι, να «χάνεται» στο τηλεοπτικό σκηνικό, αναζητώντας πολλές φορές αποκούμπι στο βήμα που βρισκόταν μπροστά του λόγω ενός τραυματισμού στο γόνατό του.
26 Σεπτεμβρίου 1960, debate Κένεντι vs Νίξον
Στην ιστορία των ΗΠΑ, που είναι και η γενέτειρα χώρα των ντιμπέιτ, η πρώτη (μη τηλεοπτική) αναμέτρηση ανιχνεύεται χρονικά στο 1858, όταν ο Αβραάμ Λίνκολν αντιμετώπιζε στο Ιλινόι τον γερουσιαστή Στίβεν Ντάγκλας κερδίζοντάς τον στις εκλογές. Το 1948 αναμετρήθηκαν μέσω ραδιοφώνου οι Τόμας Ντιούι και Χάρολντ Στέισεν και το 1956 οι Αντλαϊ Στίβενσον και Εστες Κεφόβερ. Το τηλεοπτικό ντιμπέιτ αρχίζει το 1960 με την προαναφερθείσα ιστορική τηλεμαχία Κένεντι- Νίξον και έπειτα από μια διακοπή 16 χρόνων επαναλαμβάνεται το 1976 με αντιπάλους τον Δημοκρατικό Τζίμι Κάρτερ και τον Ρεπουμπλικανό Τζέραλντ Φορντ (την παρακολούθησαν 69,7 εκατομμύρια τηλεθεατές), το 1980 αναμετρήθηκαν οι Κάρτερ και Ρόναλντ Ρίγκαν καταγράφο ντας τη μεγαλύτερη τηλεθέαση στα χρονικά (80,6 εκατομμύρια αμερικανοί πολίτες), το 1984 βρέθηκαν αντιμέτωποι οι Ρίγκαν και Γουόλτερ Μοντέιλ εκ μέρους των Δημοκρατικών (67,3 εκατομμύρια τηλεθέαση) και το 1988 ο Ελληνοαμερικανός Μάικλ Δουκάκης εκ μέρους των Δημοκρατικών αντιπαρατέθηκε με τον Ρεπουμπλικανό Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο, από τον οποίο και έχασε τις εκλογές (67,3 εκατ. τηλεθέαση).
Το 1992 για πρώτη φορά στο ντιμπέιτ βρέθηκαν τρεις υποψήφιοι: Μπιλ Κλίντον, Τζορτζ Μπους και ο ανεξάρτητος πολυεκατομμυριούχος Ρος Περό (66,9 εκατομμύρια τηλεθέαση). Ο Κλίντον βγήκε νικητής, ενώ η εικόνα του Μπους να κοιτά το ρολόι του την ώρα που οι αντίπαλοί του απαντούσαν, αλλά και να μην ξέρει πόσο κοστίζει ένα μπουκάλι γάλα, καθόρισε την τηλεοπτική ήττα του, την οποία διαδέχθηκε και η εκλογική.
Το 1996 ο Κλίντον αναμετρήθηκε με τον Ρεπουμπλικανό Μπομπ Ντόουλ ενώπιον 46,1 εκατομμυρίων τηλεθεατών, οι οποίοι στο δεύτερο ντιμπέιτ που είχαν έφτασαν τα 36,3 εκατομμύρια, ενώ το 2000 είχαμε το ντιμπέιτ μεταξύ του Δημοκρατικού Αλ Γκορ και του Μπους του νεότερου με 46,6 εκατομμύρια τηλεθέαση, ενώ ακολούθησαν οι τηλεμαχίες του Μπους με τον Τζον Κέρι το 2004 (62,4 εκατ. τηλεθέαση) και του Τζον Μακ Κέιν με τον Μπαράκ Ομπάμα το 2008 (52,4 εκατ. τηλεθέαση ενώ το δεύτερο ντιμπέιτ έφτασε τα 63,2 εκατ. και το τρίτο τα 56,5 εκατ.). Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ ντιμπέιτ διεξάγονται και μεταξύ των υποψηφίων αντιπροέδρων, ενώ η ευθύνη της διοργάνωσής τους ανήκει στην Επιτροπή για τα Προεδρικά Ντιμπέιτ (Commission on Ρresidential Debates), η οποία δημιουργήθηκε το 1987. Αρχικά τα ντιμπέιτ διοργανώνονταν και μεταδίδονταν από μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα, όπως το ΑΒC, το CΒS και το ΝΒC, ενώ από το 1976 ως το 1984 οργανώθηκαν από την Ενωση Γυναικών Ψηφοφόρων (League of Women Voters).
Κατά το αμερικανικό μοντέλο τηλεμαχίας οι δύο υποψήφιοι στέκονται όρθιοι και απαντούν εναλλάξ στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου-συντονιστή ενώπιον κοινού. Υπήρξαν παλαιότερα και ντιμπέιτ όπου εκτός του συντονιστή υπήρχε και πάνελ δημοσιογράφων από διάφορα μέσα (ηλεκτρονικά και έντυπα). Εχει καθιερωθεί όμως η παρουσία ενός συντονιστή, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει μια ερώτηση αν θεωρεί ότι δεν δόθηκαν επαρκείς απαντήσεις, ενώ στο τέλος της αναμέτρησης διατίθεται στους υποψηφίους ένα δίλεπτο για μια δήλωση.
Η γαλλική εκδοχή
Τα ντιμπέιτ στη Γαλλία χρονολογούνται από το 1974. Αν και η αμερικανική εμπειρία είναι εξ αντικειμένου το πεδίο έμπνευσής τους, οι Γάλλοι καθιέρωσαν το δικό τους μοντέλο, το οποίο χαρακτηρίζεται φυσικά από το γαλλικό ταμπεραμέντο: πιο άμεσοι και ευγενείς, δίχως να αποφεύγουν ωστόσο την ευθεία αντιπαράθεση και τις φορτισμένες εκφράσεις και κινήσεις αλλά πάντα στο πλαίσιο του πολιτικού πολιτισμού, οι γάλλοι πολιτικοί έχει καθιερωθεί να είναι καθισμένοι έχοντας ανάμεσά τους έναν ή δύο συντονιστές-δημοσιογράφους, οι οποίοι συχνά καλούνται να παίξουν ρόλο διαιτητή.
Οι πρώτοι πολιτκοί ηγέτες που βρέθηκαν αντιμέτωποι το 1974 ήταν ο Βαλερί Ζισκάρ ντ΄ Εστέν και ο Φρανσουά Μιτεράν και την πρωτοβουλία για τη διενέργεια του ντιμπέιτ είχε το κρατικό κανάλι ΟRΤF και, όπως υπολογίστηκε, πάνω από το 50% των Γάλλων παρακολούθησε στους δέκτες του τη μεγάλη αναμέτρηση, ενώ οι δυο τους αναμετρήθηκαν και το 1981. Εμειναν στην ιστορία οι φράσεις τους με τον Ζισκάρ ντ΄ Εστέν να αντεπιτίθεται στον σοσιαλιστή υποψήφιο, ο οποίος εξέφραζε την οδύνη του για τα τεράστια οικονομικά προβλήματα των εργαζομένων λέγοντάς του: «Κύριε, δεν έχετε το μονοπώλιο των συναισθημάτων». Αλλά και η ατάκα του Μιτεράν ο οποίος προς το τέλος του ντιμπέιτ είπε στον αντίπαλό του: «Κύριε πρόεδρε, είστε ο άνθρωπος του παρελθόντος». Το 1988 ο σοσιαλιστής πολιτικός βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ζακ Σιράκ. Ηταν η πιο σκληρή αντιπαράθεση που υπήρξε και αντηλλάγησαν βαριές φράσεις.
Το 1995 αντιμέτωποι ήταν ο Σιράκ με τον Λιονέλ Ζοσπέν και η αναμέτρησή τους χαρακτηρίστηκε από την αμοιβαία ευγένεια που επεφύλαξαν ο ένας για τον άλλον. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2002, ο Σιράκ θα αρνηθεί να λάβει μέρος στο ντιμπέιτ έχοντας απέναντί του τον ακροδεξιό Ζαν-Μαρί Λεπέν με αποτέλεσμα να ακυρωθεί η τηλεμαχία. Η πιο πρόσφατη εικόνα είναι από τις αναμετρήσεις του σημερινού προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί και της υποψηφίας των Σοσιαλιστών Σεγκολέν Ρουαγιάλ, με την ηττημένη τελικώς πολιτικό να δέχεται την επίθεση του αντιπάλου της διότι απεκάλεσε «απεχθές αμάλγαμα» την πρότασή του για δημιουργία «υπουργείου Εθνικής Ταυτότητας και Μετανάστευσης» και εκείνη να τον κατηγορεί ενώπιον 23,5 εκατ. τηλεθεατών ότι «δεν είπα ποτέ κάτι τέτοιο» και ότι είναι «ψεύτης και ικανός για όλα»!
Πηγή: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου